Todo empezó
Traducción del neerlandés por Irene de la Torre
Texto original de Carmien Michels
Edición por Micaela van Muylem
Imagen: «It’s a baby girl» de Diala Brisly
Todo empezó en 2012 con el niño sirio
que logró construirse un escondite
en el asiento trasero de un coche viejo,
las señales de stop fronterizas, los aduaneros, los perros,
que hasta el fluir de la sangre huelen en los asientos,
que si el conductor no hubiera gritado,
habrían desgarrado con los dientes,
tanto el cuero de los asientos, como su piel.
Todo empezó en 1994 con la mujer de Ruanda
que subió a sus hijos a una patera,
con la única guía de un cielo estrellado,
el fluir de la sangre, el vaivén del agua,
los camiones, las autopistas que tronaban bajo sus cuerpos,
las barras en la espalda, las manos ásperas,
la búsqueda de asilo, varios papeles,
que resultaron impagables, inaccesibles e indisponibles.
Todo empezó en 1883 con la familia polaca, que iba
a huir a Canadá en el Red Star Line,
pero que como los billetes resultaron falsos,
se quedó atrapada en Ámsterdam,
en harapos, arruinada,
sin candil para iluminar sus penas,
sin proyecto futuro, solo el continuo fluir de la sangre,
hasta que llegó una mano desinteresada,
les ayudó a levantarse y les dio refugio.
Todo empezó mucho antes,
cuando mi tataratataratataratatarabuela española
apuñaló a sus hostigadores y,
mientras veía la sangre brotando de sus arterias,
se hizo con su dinero y huyó de la ciudad.
En realidad todo empezó mucho antes,
cuando tu ancestro egipcio abolió la esclavitud,
en un barco pesquero se sacudió el yugo del faraón,
con la única guía de un cielo estrellado,
el fluir de la sangre, el vaivén del agua.
Y no se acaba con la Unión Europea
que en 2014 cesa las misiones de rescate en el mar Mediterráneo.
No se acaba con los 250 millones de euros
destinados al control fronterizo los próximos seis años.
Algo no cuadra con el Mediterráneo como fosa común.
Todo empezó con un ingenioso niño sirio
que hoy pierde la vida en su tierra olvidada,
la sangre que brota de sus arterias fluye más rápido una última vez,
quiere contar una historia, la historia de un viaje que unió,
hace mucho tiempo, nuestras arterias y nuestros ancestros.
Het begon in 2012 bij de Syrische jongen
die een oude auto ombouwde
zodat hij zich in de passagierstoel kon verbergen,
de stopborden bij de bareel, de grensmensen, de honden,
die zelfs het kloppend bloed in zetels ruiken,
die als de chauffeur niet had geschreeuwd,
met hun tanden zowel het leer van de zetel
als zijn huid hadden opengereten.
Het begon in 1994 bij de Rwandese vrouw
die haar kinderen de boot in duwde,
de sterrenhemel als houvast,
het klotsend water, het kloppend bloed,
de vrachtwagen, de snelwegen die onder hen door donderden,
de stangen in hun rug, de ruwe handen,
de zoektocht naar asiel, een paar papieren,
die onbetaalbaar, onbereikbaar, onbeschikbaar bleken.
Het begon in 1883 bij het Poolse gezin
dat met de Red Star Line naar Canada zou varen,
maar de tickets waren vervalst,
ze zaten vast in Amsterdam,
in lompen gehuld, hun geld vergooid,
geen petroleumlamp om hun zorgen te verlichten,
geen toekomstplan, alleen het bloed bleef kloppen,
en dan opeens een helpende hand van een man
die hen rechttrok en onderdak aanbood.
Het begon al veel vroeger
toen mijn Spaanse bet-bet-bet-betovergrootmoeder
haar belager en zijn handlanger neerstak,
het kloppend bloed uit hun aderen zag stromen,
ze van hun beurs beroofde en de stad uit trok.
Het begon al veel vroeger
toen jouw Egyptische voorvader de rol van de slaaf doorbrak,
in een klein bootje het juk van de farao afschudde,
de sterrenhemel als houvast,
het kloppend bloed, het klotsend water.
En het stopt niet met de Europese Unie
die anno 2014 de reddingsmissies op de Middellandse zee staakt.
Het stopt niet met de 250 miljoen euro
die de komende zes jaar naar grensbewaking gaat.
Het klopt niet de Middellandse zee als massagraf.
Het begon bij een inventieve Syrische jongen
die vandaag in zijn vergeten land het leven laat
het bloed dat wegvloeit klopt voor een laatste maal sneller
wilt iets vertellen, iets over een reis die lang geleden
onze aderen, onze voorvaderen, met elkaar verbond.
Het begon in 2012 bij de Syrische jongen
die een oude auto ombouwde
zodat hij zich in de passagierstoel kon verbergen,
de stopborden bij de bareel, de grensmensen, de honden,
die zelfs het kloppend bloed in zetels ruiken,
die als de chauffeur niet had geschreeuwd,
met hun tanden zowel het leer van de zetel
als zijn huid hadden opengereten.
Het begon in 1994 bij de Rwandese vrouw
die haar kinderen de boot in duwde,
de sterrenhemel als houvast,
het klotsend water, het kloppend bloed,
de vrachtwagen, de snelwegen die onder hen door donderden,
de stangen in hun rug, de ruwe handen,
de zoektocht naar asiel, een paar papieren,
die onbetaalbaar, onbereikbaar, onbeschikbaar bleken.
Het begon in 1883 bij het Poolse gezin
dat met de Red Star Line naar Canada zou varen,
maar de tickets waren vervalst,
ze zaten vast in Amsterdam,
in lompen gehuld, hun geld vergooid,
geen petroleumlamp om hun zorgen te verlichten,
geen toekomstplan, alleen het bloed bleef kloppen,
en dan opeens een helpende hand van een man
die hen rechttrok en onderdak aanbood.
Het begon al veel vroeger
toen mijn Spaanse bet-bet-bet-betovergrootmoeder
haar belager en zijn handlanger neerstak,
het kloppend bloed uit hun aderen zag stromen,
ze van hun beurs beroofde en de stad uit trok.
Het begon al veel vroeger
toen jouw Egyptische voorvader de rol van de slaaf doorbrak,
in een klein bootje het juk van de farao afschudde,
de sterrenhemel als houvast,
het kloppend bloed, het klotsend water.
En het stopt niet met de Europese Unie
die anno 2014 de reddingsmissies op de Middellandse zee staakt.
Het stopt niet met de 250 miljoen euro
die de komende zes jaar naar grensbewaking gaat.
Het klopt niet de Middellandse zee als massagraf.
Het begon bij een inventieve Syrische jongen
die vandaag in zijn vergeten land het leven laat
het bloed dat wegvloeit klopt voor een laatste maal sneller
wilt iets vertellen, iets over een reis die lang geleden
onze aderen, onze voorvaderen, met elkaar verbond.
Todo empezó en 2012 con el niño sirio
que logró construirse un escondite
en el asiento trasero de un coche viejo,
las señales de stop fronterizas, los aduaneros, los perros,
que hasta el fluir de la sangre huelen en los asientos,
que si el conductor no hubiera gritado,
habrían desgarrado con los dientes,
tanto el cuero de los asientos, como su piel.
Todo empezó en 1994 con la mujer de Ruanda
que subió a sus hijos a una patera,
con la única guía de un cielo estrellado,
el fluir de la sangre, el vaivén del agua,
los camiones, las autopistas que tronaban bajo sus cuerpos,
las barras en la espalda, las manos ásperas,
la búsqueda de asilo, varios papeles,
que resultaron impagables, inaccesibles e indisponibles.
Todo empezó en 1883 con la familia polaca, que iba
a huir a Canadá en el Red Star Line,
pero que como los billetes resultaron falsos,
se quedó atrapada en Ámsterdam,
en harapos, arruinada,
sin candil para iluminar sus penas,
sin proyecto futuro, solo el continuo fluir de la sangre,
hasta que llegó una mano desinteresada,
les ayudó a levantarse y les dio refugio.
Todo empezó mucho antes,
cuando mi tataratataratataratatarabuela española
apuñaló a sus hostigadores y,
mientras veía la sangre brotando de sus arterias,
se hizo con su dinero y huyó de la ciudad.
En realidad todo empezó mucho antes,
cuando tu ancestro egipcio abolió la esclavitud,
en un barco pesquero se sacudió el yugo del faraón,
con la única guía de un cielo estrellado,
el fluir de la sangre, el vaivén del agua.
Y no se acaba con la Unión Europea
que en 2014 cesa las misiones de rescate en el mar Mediterráneo.
No se acaba con los 250 millones de euros
destinados al control fronterizo los próximos seis años.
Algo no cuadra con el Mediterráneo como fosa común
Todo empezó con un ingenioso niño sirio
que hoy pierde la vida en su tierra olvidada,
la sangre que brota de sus arterias fluye más rápido una última vez,
quiere contar una historia, la historia de un viaje que unió,
hace mucho tiempo, nuestras arterias y nuestros ancestros.
Irene de la Torre (Madrid, 1988) es escritora y traductora literaria de inglés, francés, neerlandés y catalán al castellano. En 2023 recibió la mención de honor del premio Energheia con uno de sus relatos y ha publicado su obra en varias revistas de literatura, como Quimera (España), Casapaís (Uruguay) o De Revisor (Países Bajos). En 2017 fue seleccionada para participar en el proyecto CELA (Connecting Emerging Literary Artists) como traductora literaria del neerlandés al castellano y ha publicado traducciones de ensayo, biografía y novela, así como de relato, teatro y poesía. También ha sido invitada a festivales de literatura como Hay Festival o Crossing Border para hablar de traducción literaria y becada en residencias de traducción literaria, como Translator’s House Amsterdam (Países Bajos), Translation House Looren (Suiza) y Collège International des Traducteurs Littéraires (Francia). Tiene una colección de poesía y de relatos terminada y en la actualidad escribe su primera novela.